Ναύπλιο

Η πιο διαδεδομένη εκδοχή θέλει την αργολική πρωτεύουσα να «βαφτίστηκε» από τον Ναύπλιο, γιο του Ποσειδώνα που φέρεται να ίδρυσε την Ναυπλία. Αρχαίες πηγές, ωστόσο, υποστηρίζουν πως το τοπωνύμιο «Ναυπλία» προϋπήρχε του μυθικού ήρωα, και πως αναφέρεται στο «καλό αραξοβόλι» που προσέφερε στα καράβια (εκ του ναύς και πλέω).

6/8/08

Εκδόσεις για το Ναύπλιο

Βιβλία

1. Η Ναυπλία. Από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ' ημάς, του Μιχαήλ Λαμπρυνίδη (Εκδ. Ελεύθερη Σκέψις)

2. Ακροναυπλία. Θρύλος και πραγματικότητα, του Γιάννη Μανούσακα (Εκδ. Δωρικός)

3. Ναύπλιο: "Εκτός των τειχών". Τόποι, κτήρια και μνημεία το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. 
Λεύκωμα με κείμενα του Δημήτρη Γεωργόπουλου (Εκδ. Αίθουσας Τέχνης Ναυπλίου - Μαρίας Γκούμα)

4. Η αυλή των χρωμάτων, του Κώστα Παπακωνσταντίνου (Εκδ. Οίτυλο - Παναγιώτα Παρασκευοπούλου)

5. Ναύπλιο - Παλαμήδι. Ιστορικός και αρχαιολογικός οδηγός, της Έλσης Σπαθάρη (Εκδ. Έσπερος, 2004)

6. Το Ναύπλιο και η ενδοχώρα του από τον 17ο στον 18ο αι. Οικιστικά μεγέθη και κατανομή της γης, της Ευτυχίας Λιάτα (Εκδ. Ακαδημίας Αθηνών)

7. Στ' Ανάπλι . . . , του Γιώργου Ρούβαλη (Εκδ. Γαβριηλίδης, 2005)

8. Ν. Αργολίδας, Ναύπλιο - Τουριστικός Οδηγός (Εκδ. Road)

9. Ναύπλιο - Τουριστικός Οδηγός, Συλλογικό (Εκδ. Explorer, 2007)

10. Ναύπλιο. Ιστορία - Αρχαιολογία - Πληροφορίες - Το Ναύπλιο σήμερα (Εκδ. Δημ. Χουντάλα)

11. Το Ναύπλιο, της Σεμνής Κρούζου (Εκδ. Εμπορικής Τράπεζας)

12.. Ταξίδι στ' Ανάπλι , της Ελένης Βαλαβάνη, Εκδ. 1977.

13. Παλαμήδι. Ιστορική αναδρομή, του Τ. Μαύρου (Εκδ.1988)

14. Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου, 1809-1898, η ηρωίδα της Ναυπλιακής Επαναστάσεως, της Κούλας Ξηραδάκη 

15. Ύμνος εις την ηρωίδα Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου, του Π. Σούτσου (Εκδ.1863)

16. Η δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια και ο ζωγράφος Διον. Τσόκος, της Αικ. Σπετσιέρη - Beschi (Εκδ. Ζυγός, 1976).

17. Οδωνυμικά του Ναυπλίου. Η σημασία των ονομασιών των οδών και πλατειών της πόλεως του Ναυπλίου, Β' έκδοση συμπληρωμένη, των Μάρως Βουγιούκα , Νέλλης Χρονοπούλου και Β. Μεγαρίδη (Εκδ. 1994)

18. Ναύπλιο. Σημειολογική διερεύνηση του χαρακτήρα της ιστορικής πόλης, του Ι. Στεφάνου (Εκδ.1977)

19. Πυργόσπιτα σε μικρούς οικισμούς στην περιοχή της Ναυπλίας, της Νίκης Χρονοπούλου - Ζαμενοπούλου (Εκδ. 1977)

20. Καλλιόπη Σπ. Παπαλεξοπούλου (1809-1898), Η ελληνίδα μαντάμ Ρολάν, χωρίς συγγραφέα (Εκδ. Απόπειρα, Ναύπλιο 1997)

21. Ναύπλιο Πρωτεύουσα Πόλη (Εκδ. Nafplia Publishing, 2020) - Πρόκειται για έναν Ιστορικό και Αρχαιολογικό οδηγό για την πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας.

22. Μια πόλη στη λογοτεχνία - Ναύπλιο (Εκδ. Μεταίχμιο, 2004) - «Μακάρι να ήμουν φυτονόμος, ανθοκόμος, όλος οφθαλμούς όπως ο νάρκισσος, όλος αυτιά καθώς το ρόδον για το Ναύπλιον. Να γίνω φρουρός του. Αξιωματικός του. Αξιωματικός των ανθέων. Ο ανθολόγος τι είναι. Ένα βλαστάρι, ένα σχοινάκι, ένας κόμπος να κρατά ορθό, στητό το μπουκέτο του».
Ο Θοδωρής Γκόνης μάς ταξιδεύει στο Ναύπλιο μ’ ένα μπουκέτο κείμενα των: Άγγελου Τερζάκη, Νίκου Καρούζου, Φώτη Κόντογλου, Ηλία Βενέζη, Ανδρέα Καρκαβίτσα, Ζαχαρία Παπαντωνίου, Νίκου Εγγονόπουλου και πολλών άλλων.

23. Το Ναύπλιο και η Βενετία (1388-1540). Μια αναγεννησιακή πόλη στην ελληνοβενετική Ανατολή (Εκδ. Ίαμβος, 2016) - Το Ναύπλιο και η Βενετία υπήρξαν δυο σημαντικές πολιτικές οντότητες της Μεσαιωνικής Ευρώπης, η κάθε μια στο δικό της γεωγραφικό χώρο, που σε μια συγκεκριμένη περίοδο, ανάμεσα στο 1388 και το 1540, είχαν κοινή πορεία. Η Βενετία γνώριζε το Ναύπλιο ήδη από τον 12ο αιώνα, όταν αποτελούσε σημαντικό λιμάνι της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Εκεί είχαν εγκατασταθεί οι πρώτοι Βενετοί έμποροι που βοήθησαν στην ανθηρή οικονομία της πόλης. Όχι πολλά χρόνια αργότερα, αφού οι Σταυροφόροι διέλυσαν το Βυζάντιο, το Ναύπλιο πέρασε στα χέρια των Φράγκων και μετά, το 1388, στα χέρια των Βενετών.

24. Ψαρομαχαλάς. Η ψυχή του Ναυπλίου (Εκδ. Ο Κήπος με τις Λέξεις, 2012) - Στην ιστορική και πανέμορφη πόλη του Ναυπλίου υπάρχει μια παλιά, γραφική γειτονιά, σκαρφαλωμένη στη μέση του βράχου της Ακροναυπλίας. Είναι ο Ψαρομαχαλάς, η πιο παλιά γειτονιά του σύγχρονου Ναυπλίου, που χτίστηκε από τους Βενετσιάνους γύρω στο 1500, ενώ τα προγενέστερα χρόνια η πόλη περιοριζόταν στην Ακροναυπλία, στην κορυφή του λόφου. Το όνομά του προέρχεται από τους ψαράδες, που έμεναν και μένουν εκεί και κάπως από την εγκατάσταση Ψαριανών προσφύγων μετά την καταστροφή του νησιού τους το 1824. 

25. Ιστορία του Ναυπλίου. Ιστορία της πόλεως του Ναυπλίου από των μυθικών χρόνων μέχρι σήμερον, 1500 π.Χ. μέχρι 1948 μ.Χ. (Εκδ. Speg, 2011  - τόμοι 2)

26. Ναύπλιον 1202 - 1822: ιστορικές μνήμες (Εκδ. CreateSpace, 2009) - Στο βιβλίο αυτό γίνεται μια προσπάθεια να συνθέσουμε μερικά από τα στοιχεία που συνέβαλαν στην τόσο γνωστή άγνωστη συνεχή αντίσταση και επανάσταση, κατά την οποία το Ναύπλιο και η Αργολίδα ζούσαν κάτω από μια διαρκή πολεμική αναμέτρηση με τους κάθε είδους εισβολείς.

27. Οι πέτρες και οι άνθρωποι. Μικροϊστορία του Ναυπλίου (Εκδ. Ναύδετο, 2009) - Η Μικροϊστορία του Ναυπλίου συντίθεται από μια σειρά κειμένων και πληθώρα φωτογραφιών που ασχολούνται με τις ζωές πλήθους κατοίκων του, ανδρών και γυναικών. Μετά από μια θεωρητική εισαγωγή του Μεξικανού ιστορικού Luis Gonzalez γύρω από τη σχετικά πρόσφατη έννοια της ιστορίας μικρών πόλεων ή χωριών (μικροϊστορία), βρίσκουμε περιγραφές κτιρίων, συνηθειών και βιογραφίες ανθρώπων, διανθισμένες με άφθονες παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες τους. 

28. Το Ναύπλιο των περιηγητών (Εκδ. Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, 2007) - Το βιβλίο αυτό, καρπός πολύχρονης ενασχόλησης μου με το Ναύπλιο των Ευρωπαίων περιηγητών από τη σκοπιά του ιστορικού της τέχνης, εξετάζει όψεις και πτυχές της εικονογραφίας της πόλης με την ευρύτερη περιοχή της, στα ιστορικά, πολιτικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα της κάθε εποχής και σε συνάρτηση με την εξέλιξη του περιηγητισμού όπως αυτή γίνεται αισθητή στο θεματικό περιεχόμενο, στις διαδικασίες δημιουργίας και στη μορφολογία των έργων (χαρακτικών και ζωγραφικών). Σε αρκετές περιπτώσεις τα γραπτά ντοκουμέντα, ο πρωτογενής λόγος των περιηγητών συνεισφέρουν τη διαφωτιστική μαρτυρία τους και προσφέρουν ερεθίσματα για μια επαρκέστερη ανάγνωση των εικόνων.

29.  Η Ιστορία Του Ναυπλίου Σαν Παραμύθι, της Γλυκερίας Νικολοπούλου (Εκδ. Αργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκης Ιστορίας και Πολιτισμού, 2013) - Η φιλόλογος Γλυκερία Νικολοπούλου που, αν και οι ρίζες της βλάστησαν στην Αρκαδία, αγάπησε πολύ τ’ Ανάπλι και διάλεξε να ζήσει, να εργαστεί αλλά και να μιλήσει γι’ αυτό. Στο βιβλίο της «Η ιστορία του Ναυπλίου σαν παραμύθι», με γλώσσα απλή, λυρική, σαφή, αφηγείται την ιστορία του τόπου που λάτρεψε βαθιά, περιγράφοντας την μακρά ιστορία της όμορφης κι ευλογημένης πόλης, βαδίζοντας προσεκτικά  στους δρόμους  του παρελθόντος, σκίζοντας το πέπλο της λήθης.

30. Τ’ Ανάπλι  – Ψαρομαχαλάς, του Θεόδωρου Κωστούρου (Εκδ. Ανάπλι, 1985) - Ο λεγόμενος Ψαραμαχαλάς, δηλαδή η συνοικία των ψαράδων είναι από τις πιο παλιές και γραφικές συνοικίες της πόλης και εκτείνεται στους πρόποδες της Βορειοδυτικής Ακροναυπλίας, πάνω απο την οδό Σταϊκοπούλου. Αποτελούσε συνοικία ήδη από το τέλος της Βυζαντινής περιόδου του Ναυπλίου, δηλαδή γύρω στις αρχές του 13ου αιώνα, και κατοικείτο κυρίως από Έλληνες εμπόρους και ψαράδες, στους οποίους οφείλει και την ονομασία του. Το εκκλησάκι της Αγίας Σοφίας θα πρέπει να ανάγεται σε αυτή την εποχή.

31. Η Ναυπλιακή επανάσταση, 1 Φεβρουαρίου – 8 Απριλίου 1862 - Ιστορική Μελέτη, του Αναστ. Γούναρη (Εκδ. ΔΗΚΕΝ, 2010)

32. Ναύπλιο '88. Λεύκωμα της Ντιάνας Αντωνακάτου (Εκδ. 1988)

33. Το Ναύπλιο των Περιηγητών, της Αφροδίτης Κούρια (Εκδ. Alpha Bank, 2007) - Η έκδοση αυτή καλεί τον αναγνώστη σε ένα διαχρονικό ταξίδι στην πόλη του Ναυπλίου και στην ευρύτερη περιοχή της μέσα από τα κείμενα και τα έργα των περιηγητών. Για το Ναύπλιο, αγαπημένο προορισμό των ταξιδιωτών από τον 16ο αιώνα και εξής, χάρη στις φυσικές ομορφιές και την ιστορία του, έχει διασωθεί μία πλούσια σειρά χαρακτικών, αλλά και μεγάλος αριθμός πρωτότυπων ζωγραφικών έργων.

34. Το Ναύπλιο, της Σέμνης Καρούζου (Εκδ. Alpha Bank, 1979) - Το Ναύπλιο, η γραφική αυτή πολιτεία του Μοριά, είναι μία πόλη γεμάτη ιστορικές μνήμες. Η συγγραφέας, από τις πρώτες Ελληνίδες αρχαιολόγους, αρχίζει την αφήγησή της από τους αρχαίους μύθους που σχετίζονται με το Ναύπλιο, για να προχωρήσει στο ξετύλιγμα της ιστορίας του από την αρχαιότητα έως τα χρόνια της Βενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας και, τέλος, έως τα χρόνια του Κλασικισμού, τον 19ο αιώνα, όταν το Ναύπλιο ανακηρύχθηκε πρώτη πρωτεύουσα του νεοελληνικού κράτους.

35. "Ναυπλιέων ποδοσφαίρισις" - Α' Τόμος - του Ιωάννη Μουστακόπουλου (Εκδ. Τάδε Έφη, 2020) -  Πρόκειται για την ιστορία του Ναυπλιακού ποδοσφαίρου από το 1924 έως το 1955. Η άγνωστη ιστορία του Πανναυπλιακού Γυμναστικού Συλλόγου και του θρυλικού Ηρακλή Πρόνοιας. 

36. "Οι Συμβολαιογράφοι, Σημειογράφοι - Μνήμονες - Συμβολαιογράφοι του Ναυπλίου, 1831 – 2009” - του Νικολάου Γ. Τόμπρα (Εκδ. 2020)
Η προσωπική και επαγγελματική πορεία των συμβολαιογράφων του Ναυπλίου που ήρθαν από οποιοδήποτε σημείο του ορίζοντα υπήρχε Ελληνισμός, κατά τον 19ο αιώνα αλλά και των συμβολαιογράφων του 20ου αιώνα. Ήταν Φιλικοί, έμποροι, κτηματίες, τραπεζικοί, γραφείς, υπάλληλοι δημοσίων υπηρεσιών, δικαστές, δικηγόροι, κατάσκοποι, πολεμιστές, άνθρωποι των γραμμάτων, συγγραφείς, ποιητές, δωρητές, πολιτικοί, απόφοιτοι της Νομικής, αν και όχι πάντα, απλοί συμβολαιογράφοι, συνδικαλιστές. Οι συμβολαιογράφοι της πόλης του Ναυπλίου, δηλαδή της πρώτης επίσημης πρωτεύουσας του σύγχρονου ελληνικού κράτους, αντιπροσωπεύουν την πληρέστερη και χωρίς κανένα κενό αλυσίδα λειτουργών του θεσμού. 

37. "190 χρόνια ελληνικά τελωνεία (1830-2020)". Λεύκωμα  (Εκδ. ΑΑΔΕ, 2020)
Η ελληνική Τελωνειακή Υπηρεσία, η παλαιότερη ελληνική υπηρεσία, συμπληρώνει φέτος 190 χρόνια θεσμικού βίου. Με αφορμή αυτή την επέτειο, η ΑΑΔΕ προχώρησε στην έκδοση ενός ιστορικού και φωτογραφικού λευκώματος που αναδεικνύει την εξέλιξη της Τελωνειακής Υπηρεσίας.

Περιοδικές Εκδόσεις

1. Μαΐστρου Ελένη, "Ναύπλιο, η παλιά πόλη. Προτάσεις προστασίας", Περιοδικό "Απόπειρα λόγου και τέχνης" τ.2 (1991).

2. Μαΐστρου Ελένη, "Μοναδική αρχιτεκτονική ατμόσφαιρα. Μνημεία και ιστορικά κτίρια συνθέτουν την ανεπανάληπτη φυσιογνωμία αυτής της πόλης", Το ιστορικό Ναύπλιο. "Επτά Ημέρες. Η Καθημερινή", 12 Νοεμβρίου 1995

3. Βασιλειάδης Δ., "Το Ναύπλιο", Περιοδικό "Νέα Εστία" (15 Νοεμβρίου 1968) 1492-1501.

4. Παναγιωτόπουλος Β., "Από το Ναύπλιο στην Τριπολιτσά: η σημασία της μεταφοράς μιας περιφερειακής πρωτεύουσας το 18ο αι.", περιοδικό "Ερανιστής", τ.11 (1974), Αθήνα, 1977.

5. Παπαγιάννης, Θ., "Ξενοδοχείο Ξενία Palace στην Ακροναυπλία", περιοδικό "Αρχιτεκτονικά Θέματα", τ.15, 1981.

6. Παρασκευόπουλος, Γ.Π., "Ταξίδια ανά την Ελλάδα. Ναύπλιον-Άργος", περιοδικό "Ελλέβορος", τ.11(1994) 7. Πιτερός Χρ. Ι., "Διάλογος με τα μνημεία της πόλης. Το Ναύπλιο και η πύλη της Ξηράς. Μια πρόταση", περιοδικό "Απόπειρα λόγου και τέχνης", τ.3 (1992) 

8. Πιτερός Χρ. Ι., "Ναύπλιο. Το ιστορικό πρόσωπο της πόλης", περιοδικό "Απόπειρα λόγου και τέχνης", τ. 4 (φθινόπωρο 1992) 

9. Ρεζάν Μαρία, "Γερμανοί και αρουραίοι κατακτούν τ' Ανάπλι;", περιοδικό "Ένα" (4 Φεβρουαρίου 1988).

10. Ρέππας Χρ., "Γενική Απογραφή του πληθυσμού του Ναυπλίου κατά το 1825", περιοδικό "Μνημοσύνη". τ.9 (1982-1984).

11. "Το μνημείο Φιλελλήνων στο Ναύπλιο", περιοδικό "Σύγχρονα Βήματα", τ.68 

12. Βλάχου Κωνσταντίνα, "Το άγαλμα του Κολοκοτρώνη. Ιστορικό της κατασκευής του. Προβλήματα και ανάγκες συντήρησής του", περιοδικό "Απόπειρα λόγου και τέχνης", τ. 4 (φθινόπωρο 1992)

13. Τασούλας Μ., "Το πέρασμα της Μπουμπουλίνας από τ'Ανάπλι", περιοδικό "Δελτίο Ιστορικών Μελετών Ναυπλίου", τ.62 (Ιούλιος 1993)

14. Τασούλας Μ., "Πού ήσαν το "καφενείο του Γενναίου" και το "καφενείο της Μπουμπουλίνας" στο Γιαλό του Αναπλιού", περιοδικό "Δελτίο Ιστορικών Μελετών Ναυπλίου", τ.68 (Ιανουάριος 1994)

15. Τσιτιμάκη Μαρία, "Κάστρα και οχυρώσεις. Τα εντυπωσιακά φρούρια της Ακροναυπλίας, του Παλαμηδιού και το νησί-οχυρό Μπούρτζι" στο Το ιστορικό Ναύπλιο, "Επτά Ημέρες. Η Καθημερινή", 12 Νοεμβρίου 1995

16. Φιλιππίδης Δ., "Ακροναυπλία, η κορώνα του Ναυπλίου", περιοδικό "Αρχιτεκτονικά Θέματα", τ.9 (1975) 17. Χατζηπολάκης Α. Π.,"Η παράδοση για τα σκαλιά του Παλαμηδιού", περιοδικό "Ναυπλιακά Ανάλεκτα", τ.1 (1992)

18. Χώρας Γ. Αθ., "Η Πρόνοια προάστειο του Ναυπλίου", περιοδικό "Πελοποννησιακά", τ.16 (1985-1986)

19. Χώρας Γ. Αθ., "Το αρχείο του Στάικου Σταϊκόπουλου, ελευθερωτή του Ναυπλίου (1822)", περιοδικό "Ναυπλιακά Ανάλεκτα", τ. 4 (2000)

20. Γεωργόπουλος Δ.Χ., "Το μνημείο του Δ. Υψηλάντη στο Ναύπλιο", περιοδικό "Ναυπλιακά Ανάλεκτα", τ. 1 (1992)

21. χ. συγγρ, "Σχετικά με τις ονομασίες δύο ναών του Ναυπλίου. Του Αγίου Αντωνίου της Πάδοβας και του Αγίου Γεωργίου", περιοδικό "Δελτίο Ιστορικών Μελετών Ναυπλίου", τ.61 (Ιούνιος 1993)